KONSERWACJA

PRACOWNIA ARCHEOLOGICZNO-KONSERWATORSKA ARIKO – KONSERWACJA ZABYTKÓW

Firma kierowana jest przez absolwentkę Uniwersytetu im. M. Kopernika w Toruniu – Pracowni Dokumentacji i Konserwacji Instytutu Archeologii UMK, która jest jedyną w Polsce placówką dydaktyczną kształcącą studentów w zakresie konserwacji zabytków archeologicznych – zwłaszcza z surowców organicznych.

Konserwacja zabytków polega na zatrzymaniu procesu niszczenia obiektu, stabilizacji procesów destrukcyjnych, usunięciu ich przyczyny oraz przywróceniu (w miarę możliwości) pierwotnego wyglądu obiektu, przy minimalnej ingerencji w tkankę zabytkową i zabezpieczeniu zabytku przed agresywnym działaniem otoczenia. Należy pamiętać, iż konserwacja ma zawsze charakter zachowawczy, tj. bez uzupełniania brakujących elementów zabytku. W przypadku konieczności uzupełnienia fragmentów zabytku, zabiegi konserwatorskie poszerza się o jego rekonstrukcje. W takim przypadku elementy uzupełnione, mimo iż są czytelne na tle oryginalnej tkanki zabytkowej to zarówno pod względem np. estetyki, materiału czy koloru tworzą komplementarną całość.

Konserwacja w większości przypadków obejmuje działania fizyczne i chemiczne. Zabiegi fizyczne mają za zadanie m.in. usunąć szkodliwe produkty procesów korozji – dotyczy to zabytków metalowych oraz wszelkiego rodzaju zabrudzenia, mikroorganizmy i drobnoustroje niszczące zabytki wydobyte z ziemii (zwłaszcza z surowców organicznych), ponadto mają one na celu wzmocnienie struktury obiektu (np. impregnatcja, pokrywanie powłokami zabezpieczającymi – antykorozyjnymi). Drugą grupę stanowią zabiegi chemiczne przywracające równowagę kwasową obiektu, pierwotny wygląd zabytku i wzmacniające jego strukturę, niekiedy usuwające również mikroorgaizmy.

Podczas konserwacji zabytków kierujemy się zasadą minimalnej interwencji w konserwowany obiekt. Polega ona na zastosowaniu takich środków, które w minimalnym stopniu ingerują w istniejącą tkankę zabytkową oraz odwracalności tychże interwencji. Należy pamiętać, że w przypadku gdyby zaistniała konieczność powrotu do stanu pierwotnego zabytku, tj. poprzedzającego zabiegi konserwatorskie zawsze powinna istnieć możliwość zlikwidowania skutków wkonanego zabiegu.

Zakres prac konserwatorskich:

Konserwacja zabytków wykonanych z: drewna, skóry, tkaniny, kości, ceramiki, metalu żelazo, metale kolorowe) oraz przedmiotów o złożonych strukturach surowcowych:
-metal (żelazo, metale kolorowe): elementy narzędzi i broni, ozdoby, okucia, gwoździe.  W przypadku zabytków metalowych widoczny jest często daleko posunięty proces korozji. Nawarstwienia korozyjne są grube i ścisłe, dodatkowo wzmocnione grubą warstwą brudu. W związku z tym w niektórych przypadkach zatracona zostaje oryginalna forma zabytku. Zabiegi konserwatorkie mają za zadanie m.in usunięcie zbędnych  i szkodliwych produktów korozji, zabezpieczenie antykorozyjne powierzchni.

Ponadto profesjnalnie czyścimy numizmaty, dewocjonalia, przedmioty srebrne, brązowe, mosiężne oraz z innych metali kolorowych i żelaza. Wykonujemy także dokumentację rysunkową oraz oprcowania z zakresu numizmatyki. W niektórych przypadkach, gdy stan zachowania numizmatu jest zły(dotyczy to zwłaszczaza bytkow wydobytych podczas badań i nadzorów archeologicznych) i uniemożliwia konserwację bez zniszczenia obiektu, wówczas po identyfikacji i datowaniu monety,  stosujemy metodę częściowej konserwacji i zabezpieczamy obiekt przed działaniem szkodliwych czyników zewnętrzych, które powodowalby dalszą korozję. Również w przypadku znacznie zniszczonych monet zapewniamy (o ile to możliwe) na podstawie szczególnych cech określenie nominału, czasu emisji, ewentualnie odmiany katalogową wraz z podaniem źródła itp.

-skóra: obuwie, fragmenty odzieży, różnorodne przedmioty np. pasy. W trakcie zalegania omawianego typu zabytków w ziemi największe zniszczenia polegają na utracie garbników i sklejaniu się włókien kolagenu. Konserwacja zabytków skórzanych ma na celu nie tylko ich oczyszczenie i dezynfecję, zabiegi konserwatorskie mają również na celu zastąpienie, znajdującej się w wewnętrznych strukturach obiektu wody – impregnatem, który wzmocni skórę, poprawiając jej wytrzymałość na czynniki mechaniczne i chemiczne oraz zwiększy odporność na mikroorganizmy.

-tkaniny: fragmenty odzieży, tasiemki. Zabiegi konserwatorskie mają na celu m.in usunięcie zabrudzeń, uelastycznienie słabych włókien, dezynfekcja i impregnacja. Procesy te maja zadanie  zwiększenia wytrzymałości mechanicznej i odporności na działanie czynników zewnętrznych oraz zahamowanie procesów starzeniowych tkaniny.

– ceramika: rekonstruowanie zabytkowych naczyń ceramicznych, kafli

– przedmioty o złożonych strukturach surowcowych: skóra łączona z metalem – pochewki, sakiewki.

Aby zabytek poddany konserwacji mógł przetrwać przez długi okres czasu w stanie nienaruszonym konieczne jest aby w trakcie jego przechowywania i ekspozycji np. w muzeum, stosować się do wytycznych konserwatorskich.